Trầm hương là gì?

Theo quan niệm dân gian, trầm hương được tạo thành do cây Dó Bầu sử dụng hương trời để làm lành những vết thương trên cây. Hun đúc theo thời gian, nhựa chảy ra từ những vết thương như vậy được gọi là Trầm, chứa đựng linh khí trời đất nên có tác dụng chữa lành vết thương từ tâm.

Còn theo sách Trầm hương của PTS Sinh Học Võ Văn Chi, vào thế kỷ thứ 14, Tuệ Tĩnh, trong Nam dược thần hiệu, khi được hỏi Trầm hương là gì, đã giải thích như sau: Trầm hương thứ đen mà bỏ vào nước chìm gọi là Trầm hương, thứ tía gọi là mật hương, thứ có vân trắng mà nhẹ gọi là tốc hương.

Tuy nhiên, khi khoa học phát triển, khái niệm Trầm hương được lưu lại bởi một nhà nghiên cứu như sau: “Trầm hương là một phần gỗ bên trong cây Dó Bầu (hoặc còn được gọi là Gió Bầu), có chứa chất nhựa thơm. Do tác động của thời tiết và tự nhiên, những tinh chất trong cây sẽ dồn xuống và tích tụ lại tại miệng những vết thương trên cành và trên thân cây Dó. Lâu dần, khi những tinh chất này tích tụ và thấm vào từng thớ gỗ với một lượng vừa đủ, sẽ tạo ra một loại gỗ thơm đặc biệt”.

Trầm hương được tạo ra từ vết thương của cây Dó Bầu

Trầm hương thường xuất hiện nhiều ở các nước Châu Á, đặc biệt là những khu rừng mưa của Việt Nam, Thái Lan, Lào, Indonesia, bắc Ấn Độ,… Tại Việt Nam, trước đây Trầm hương phân bổ rộng rãi tại các rừng rậm nhiệt đới thường xanh, mưa mùa hay ẩm nguyên sinh thuộc các tỉnh Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, đặc biệt là Khánh Hòa. Trầm Hương Khánh Hòa được biết đến là loại Trầm hương có phẩm cấp cao nhất.

Một số dạng trầm thường gặp

Trầm hương hiện nay thường được đánh giá chất lượng qua các tiêu chí:

1. Nguồn gốc xuất xứ: Việt Nam – Myanmar – Lào – Brunei – Campuchia – Thái Lan – Malaysia – Indonesia…
2. Mùi hương: dịu ngọt có trầm Việt Nam – Lào – Myanmar, thơm mạnh có trầm Brunei, hơi gắt là mùi trầm của Indonesia nhưng nhìn chung mùi trầm của Việt Nam, Lào, Myanmar, Thái Lan,… sẽ được đánh giá cao hơn.
3. Tỷ lệ trầm hóa và dạng trầm – vân trầm:

• Trầm Tốc non: là dạng trầm ít năm và lượng dầu trầm không nhiều (mức độ trầm hóa chưa cao), có màu vàng nhạt, tia dầu trầm to và thưa. Đây là dạng trầm có chất lượng thấp và giá thấp nhất trong các loại trầm, phù hợp với những khách đeo vòng chuỗi trầm để trải nghiệm hoặc kinh tế còn hạn hẹp.
• Trầm Banh non: dạng trầm này cũng còn ít năm, lượng dầu trầm chưa nhiều nhưng sớ trầm mịn và nhỏ, mùi trầm cũng thơm hơn Trầm Tốc.
• Trầm Tốc già: cũng là dạng trầm Tốc nhưng lượng dầu của loại trầm này khá nhiều, có giá ở tầm trung nên phù hợp với nhiều khách đã trải nghiệm về trầm một thời gian. Mùi thơm và màu sắc đều đậm hơn Trầm Tốc non. Quan sát bên ngoài thường có màu nâu vàng.
• Trầm Banh già: là dạng trầm chứa các tia dầu sớ nhỏ, mịn và mật độ trầm khá cao, mùi thơm sống tốt hơn trầm Tốc. Về giá, trầm Banh cao hơn trầm Tốc.
• Trầm Chìm lửng: miếng trầm có lượng dầu trầm cao, khi cho vào nước sẽ chìm lơ lửng trong nước, màu nâu sậm và có mùi thơm sống tốt, giá thành cao, phù hợp để chế tạo vòng trang sức.
• Trầm Chìm nước: đây là dạng trầm đỉnh cao nhất trong các loại trầm hương, lượng dầu trầm rất cao, mùi thơm sống tốt nhất. Trầm có màu nâu sậm, khi cho vào nước thì sẽ chìm tận đáy. Giá loại trầm này rất cao, cao nhất trong các dạng trầm.

Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay thường bỏ qua nhiều tiêu chí phức tạp trên để phân loại trầm hương mà chủ yếu tồn tại 2 loại trầm chính: Trầm hương tự nhiên và Trầm hương nuôi cấy.

Về bản chất, cả 2 loại trầm này đều được tạo thành từ nhựa cây Dó Bầu qua thời gian, mùi hương và tính chất gần như giống nhau, tương đương phần nào về màu sắc cũng như công dụng, thế nhưng xét về tác dụng lâu dài, tất nhiên Trầm tự nhiên sẽ được ưa chuộng hơn. Khách hàng cũng có thể phân biệt 2 loại trầm này như sau:

Trầm hương tự nhiên

• Quá trình hình thành

Trầm hương tự nhiên hình thành ở vết thương của những cây Dó Bầu, không do tác động có chủ ý của con người. Vậy nên phải mất rất nhiều thời gian để cây Dó Bầu tạo ra được Trầm, tương ứng con người cũng cần tốn nhiều công sức để tìm được cây Dó đóng Trầm. Vì lẽ đó mà Trầm tự nhiên luôn có giá cao trên thị trường, nguyên nhân chính là bởi hàm lượng tinh dầu cao hơn, công dụng đối với sức khỏe, tâm linh cũng rõ rệt nhất.

Trầm hương tự nhiên cần rất nhiều thời gian mới có thể hình thành

• Về mùi hương

Trầm hương tự nhiên mang hương gỗ nồng nàn, và có khả năng lưu hương lâu hơn so với Trầm hương nuôi cấy. Tuy nhiên về cơ bản thì mùi hương của Trầm tự nhiên và nuôi cấy tương đối giống nhau, phải là người chơi trầm lâu năm mới có thể phân biệt được.

• Giá bán trên thị trường

Trầm hương tự nhiên có mức giá cao hơn Trầm hương nuôi cấy, bởi tính quý hiếm trong quá trình hình thành cũng như giá trị mà nó mang lại. Hiện nay, giá Trầm hương tự nhiên trên thị trường dao động từ 6000 USD – 6500 USD/kg, còn tinh dầu trầm ở khoảng 9000 USD/1 lít.

Trầm hương nuôi cấy

• Quá trình hình thành

Dựa vào quá trình hình thành của Trầm tự nhiên, con người tạo môi trường tương tự lên thân cây Dó khiến cây tiết ra nhựa trầm, tạo thành trầm hương nuôi cấy. Nhờ việc có thể chủ động trong vấn đề tạo Trầm nên trầm hương nhân tạo trở nên gần gũi với đời sống của người dân Việt Nam và có mức giá thấp hơn so với Trầm hương tự nhiên.

• Giá bán trên thị trường

Trầm hương nuôi cấy có giá dao động từ 700 – 100USD/kg đối với Trầm loại cao cấp. Tùy vào tuổi Trầm và hàm lượng tinh dầu có trong gỗ mà Trầm hương được định giá khác nhau.

Thực tế, Trầm hương tự nhiên hay Trầm hương nhân tạo đều có tác dụng nhất định đối với con người. Chỉ có trầm giả mới khiến khách hàng “tiền mất, tật mang” nếu sử dụng nó như một nguyên liệu chữa bệnh. Bởi vậy, lời khuyên cho khách hàng là hãy lựa chọn các địa chỉ, cơ sở phân phối trầm hương uy tín, đặc biệt là trầm hương tự nhiên.